Grubodziób to ptak z rodziny łuszczakowatych. Charakteryzuje się niewielkimi rozmiarami i występowaniem na terenie praktycznie całej Europy. Można go zatem spotkać również w Polsce – głównie w parkach i lasach liściastych.
Czym żywi się ten gatunek ptaka? Czy jest zagrożony wyginięciem? Oto najważniejsze informacje o grubodziobach!
Cechy charakterystyczne grubodziobów
Ciała grubodziobów osiągają do 20 centymetrów długości. Ptaki te mają masywne głowy i krótkie szyje. Ich ogon jest dłuższy niż u pozostałych gatunków z rodziny łuszczakowatych. Inne nazwy tych ptaków to pestkojady i grabołuski. Każda z nich nawiązuje do mocnych dziobów, którymi ptaki te miażdżą nasiona oraz pestki.
Upierzenie grubodziobów jest brązowo-beżowe z elementami szarości. Część grzbietowa jest z reguły ciemniejsza od brzusznej, a na skrzydłach można z kolei wyróżnić odcienie granatu i niebieskiego. W zależności od pory zmienia się również barwa dziobu ptaków tego gatunku. Podczas godów jest szary, natomiast w pozostałej części roku beżowy. Różnice pomiędzy samicami a samcami są niewielkie. Rozmiary i masa ciała są podobne. Natomiast płeć żeńska charakteryzuje się przewagą szarości upierzenia oraz jego większą matowością.
Gdzie można spotkać grubodzioby?
Grubodzioby występują na terenach umiarkowanej strefy klimatycznej Eurazji. Tereny rozciągające się od południowej Skandynawii aż do basenu Morza Śródziemnego są ich siedliskami całorocznymi. Grubodzioby są ptakami zarówno wędrownymi, jak i osiadłymi. W przypadku wędrujących osobników czas lęgu spędzany jest w kontynentalnej części Azji strefy umiarkowanej. Natomiast na czas zimy przemieszczają się na tereny południowej Europy i północnego wybrzeża Afryki.
Tereny Polski są dla tych ptaków miejscem rozwoju całorocznego. Występują najliczniej w części południowej i zachodniej, zwłaszcza w rejonach pogórzy, niskich gór oraz pojezierzy. W zależności od pory roku zmienia się również środowisko, w którym można spotkać grubodzioby. Latem i wiosną są one rzadko widywane, ponieważ większą część czasu przebywają w koronach wysokich drzew. Z kolei jesienią i zimą ptaki te poszukują pokarmu bliżej ziemi, żerując na płaskich i otwartych terenach.
Czym się żywią grubodzioby?
Głównym pokarmem ptaków z gatunku Coccothraustes coccothraustes są nasiona drzew iglastych oraz pestki i nasiona owoców. Rodzaj spożywanego pokarmu jest zależny od jego dostępności oraz pory roku. Grubodzioby żywią się bowiem w okresie lęgowym również larwami i gąsienicami oraz kwiatami roślin. Pisklęta są zwykle karmione rozłupanymi pestkami, nasionami oraz małymi owadami. Łatwość w rozbijaniu twardych łusek nasion i pestek ptaki te zawdzięczają masywnemu dziobowi. Mięśnie ich szczęk potrafią wygenerować siłę nacisku równą około 70 kilogramom, co w zestawieniu z niewielkimi rozmiarami zwierzęcia jest wartością imponującą.
Okres lęgowy
U ptaków tych występuje jeden okres lęgowy w ciągu roku. Wówczas w koronach drzew tworzone są gniazda, których głównym budulcem są gałęzie, mech, włosy i pióra. Ptaki łączą się w pary monogamiczne. Efektem tego jest złożenie kilku plamkowanych jaj. Czas ich wysiadywania wynosi od 11 do 14 dniu. Po tym czasie wykluwają się z nich pisklęta. Upierzenie młodych przypomina dorosłe osobniki. Jedyną cechą charakterystyczną są ciemne plamki na brzuchu. Pisklęta przebywają w gnieździe przez kolejne dwa tygodnie, w czasie których są karmione przez obojga rodziców.
Czy ptaki te są w Polsce pod ochroną?
Ptaki te powszechnie występują w wielu regionach naszego kraju. Szacuje się, że na świecie żyje od 10 do 22 milionów grubodziobów. Międzynarodowa Unia Ochrony przyrody uznaje ptaki te za gatunek chroniony. Są one uważane jednak za „gatunek najmniejszej troski”. Podobne regulacje obowiązują w granicach naszego kraju – „Czerwona lista lista ptaków Polski” podaje, że grubodzioby objęte są ścisłą ochroną gatunkową (typ „least concern”, czyli niewielkiej troski).
Ciekawostki
Łacińska nazwa systematyczna tych ptaków w wolnym tłumaczeniu oznacza „kruszącego kokosa”. Grubodzioby raczej nie gustują w tak dużych pokarmach. Jednak przydomek ten jest w pełni zasadny biorąc pod uwagę zdolność do kruszenia nasion dziobem.
Ptaki te są raczej płochliwe i ostrożne – w okresach bogatych w pożywienie rzadko pozwalają się zaobserwować człowiekowi. Inaczej jest jesienią i zimą, kiedy to grubodzioby nie obawiają się żerowania na odsłoniętych polach. Łatwo je odróżnić od innych ptaków. W porównaniu ze szpakami są zdecydowanie mniejsze, jednak bardziej masywne.
W momencie lotu gatunek ten można zidentyfikować dzięki falistemu sposobowi poruszania się w powietrzu oraz biało-beżowej prędze na skrzydłach. Ptaki te oskarżano w przeszłości o niszczenie sadów wiśniowych. Jednak liczebność populacji jest zdecydowanie zbyt niska, aby gatunek ten w rzeczywisty sposób wpłynął na wielkość zbiorów tych owoców.
Ich głos jest piszczący i skrzypiący. Jednak melodia przedstawicieli płci męskiej jest mało słyszalna. Za najgłośniejsze uważane są natomiast osobniki młode.
Cóż za ciekawy gatunek ptaka. Nawet nie znałam jego charakterystyki.